6502 SAYILI KANUN’UN KAPSAMI

4077 sayılı Kanunun banka ile tüketiciler arasındaki tüm ilişkileri mi yoksa sadece kanunda özel olarak düzenlenmiş bulunan tüketici kredisi, kredi kartı ve konut kredisi ilişkilerini mi kapsadığı uzun müddet tereddüt uyandırmıştır.

Doktrinde, bankanın tacir olduğu, bu nedenle karşı taraf tüketici olsa dahi her türlü bankacılık faaliyetinin banka açısından ticari iş niteliğinde olduğu (TTK m.3), dolayısıyla işlemin her iki taraf için de ticari iş olarak kabul edilmesi gerektiği (TTK m.19/2) düşüncesinden hareketle, 4077 sayılı Kanunun, bankalar ile tüketiciler arasındaki ilişkilerden sadece kanunda özel olarak belirtilmiş tüketici kredileri, kredi kartları ve konut kredileri için uygulanması gerektiği ileri sürülmüştür.[1]

Her ne kadar aksi yönde görüşler de bulunmakta ise de Yargıtay doktrinde belirtilen bu görüşü benimsemiş ve tüketici kredisi, kredi kartı ve konut kredisi haricindeki diğer tüm bankacılık faaliyetlerinin 4077 sayılı Kanun kapsamına girmediğine karar vermiştir.[2]

Yargıtay’ın bu uygulaması çerçevesinde bakıldığında, bankalar ve tüketiciler arasındaki ilişki bakımından 6502 sayılı Kanun ile getirilen en büyük yeniliklerden biri kanunun kapsamı ile ilgilidir. Çünkü, yeni Kanun herhangi bir sınırlama yapmaksızın banka ile tüketiciler arasındaki her türlü bankacılık hizmeti ilişkisini kapsamı içine almış bulunmaktadır.

6502 sayılı Kanunun 2.maddesinde “Bu Kanun, her türlü tüketici işlemi ile tüketiciye yönelik uygulamaları kapsar” denildikten sonra, 3.maddede “tüketici işlemi”nin tanımı yapılırken, “Mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketicilerarasında kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlem” ifadelerine yer verilmiştir. Bu düzenlemeler, bankalar ile tüketiciler arasındaki bankacılık hizmetinden kaynaklanan her türlü ilişkinin artık Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun kapsamına alınmış olduğunu açıkça göstermektedir. Ayrıca, 83.madde; “Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu işlemler ile ilgili diğer kanunlarda düzenleme olması, bu işlemin tüketici işlemi sayılmasını ve bu Kanunun görev ve yetkiye ilişkin hükümlerinin uygulanmasını engellemez” denilerek 6502sayılı Kanunun tüketici işlemlerinde mutlak uygulama alanı bulacağı ayrıca vurgulanmıştır.

Bu durum karşısında, yeni Kanun yürürlüğe girdikten sonra bankalar ile tüketiciler arasında, ek hesap, kiralık kasa, havale, eft gibi her türlü bankacılık hizmetinden kaynaklanan ihtilaflar daTüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun kapsamına dahil olacak ve dolayısıyla Tüketici Mahkemeleri ve parasal sınır içerisinde kalanlar için Tüketici Hakem Heyeti görevli olacaktır. (6502 sayılı Kanun m.66)

Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un uygulama alanının genişletilmiş olmasının bir diğer sonucu da Kanun’un 4.maddesinde belirtilen;

Sözleşmeler ile bilgilendirmelerin en az on iki punto büyüklüğünde olması,
Bir nüshasının kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilmesi,
Sözleşmede öngörülen koşulların, sözleşme süresi içinde tüketici aleyhine değiştirilememesi,
Tüketiciden; kendisine sunulan mal veya hizmet kapsamında haklı olarak yapılmasını beklediği ve sözleşmeyi düzenleyenin yasal yükümlülükleri arasında yer alan edimler ile sözleşmeyi düzenleyenin kendi menfaati doğrultusunda yapmış olduğu masraflar için ek bir bedel talep edilememesi,
Düzenlenen sözleşmelere istinaden tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgilerin, sözleşmenin eki olarak kâğıt üzerinde yazılı şekilde tüketiciye verilmesi,
Tüketicinin edimlerine karşılık olarak alınan şahsi teminatların adi kefalet niteliğinde olması,
Temerrüt hâli de dâhil olmak üzere, bileşik faiz uygulanamaması
gibi temel ilkelerin bankalar ile tüketiciler arasındaki tüm sözleşme ve hukuki işlemlerde uygulanacak olmasıdır.