Türkiye’de UÇAK Biletinde Kart Dolandırıcılığı
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği ( IATA ), kart dolandırıcılığının havayolu endüstrisine yaklaşık yılda 1 milyar dolarlık maliyeti olduğunu belirtiyor. En önemlisi havayolu kart dolandırıcılığı, Interpol ve Europol gibi uluslararası güvenlik kuruluşları ve dünyanın çeşitli ülkelerindeki ulusal güvenlik kuruluşları için önemli bir endişe kaynağıdır. Başka herhangi bir endüstriden farklı olarak, havayolu endüstrisi tüm dünyayı kapsar ve diğer platformlar gibi ülkeleri birbirine bağlar. Bu durumda alınan uçak biletleri, terörizm, yasadışı göç, insan kaçakçılığı ve uyuşturucu ticareti gibi en ciddi suçları işlemek için kullanılır.
Ülkemize geldiğimizde, durum çok farklı değil. Ülkemizde havacılık sektörü kart dolandırıcılığına en çok maruz kalan sektörlerin başında geliyor. Bu duruma neden olan ve engellenmesini zorlaştıran sektörel dinamikler başlıca;
• Online en çok işlem yapılan sektörlerden olması : Artık ülkemizde uçak biletinin online satış kanallarından alınmasının kabul gördüğü ve yolcular tarafından tercih edildiği görülmektedir. O kadar ki, BKM verilerine göre ülkemizde online olarak gerçekleşen tüm işlemler içinde nerdeyse her 5 işlemden 1’i ile uçak bileti alınmaktadır.
• Yabancı banka kartının en çok kullanıldığı sektör olması: BKM verilerine göre tüm kartlı ödemeler sistemi içinde yabancı kart kullanımı yaklaşık %3 ve bununda yarısından fazlası uçak bileti alımında kullanılmaktadır.
• En çok satış kanalına sahip sektör olması : Çağrı Merkezi, Acenta, Web, Mobil,BSP…. benzeri birçok ve dinamikleri farklı satış kanalı üzerinden uçak bileti satılması ; kart dolandırıcılığının tespitini ve engellenmesini zorlaştırmaktadır. Bütün bu satış kanallarının birbiri ile konuşmasının sağlanması ve yönetilmesi oldukça zor bir süreçtir.
• Global Ödeme Sistemlerinin en çok kullanıldığı sektör olması : Yurtdışı güzergahlar nedeniyle uçulan ülkede geçerli ve kullanılan ödeme sistemleri üzerinden satış yapılması mecburidir. Bu nedenle Global Ödeme Sistemlerinin kullanılması ve bu ödeme sistemleri üzerinden yapılan işlemler içinde ayrıca fraud kontrolü yapılmasını gerektirir.
• Sadakat Programlarının en fazla kullanıldığı sektör olması : Dünyada yaklaşık 50 milyon dolar hesaplanan sadakat programlarının, mil olarak adlandırılan para birimi ile en fazla kullanıldığı sektör havacılık sektörüdür. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de mil sahtekarlığı yaygın bir dolandırıcılık türüdür. Detayını aşağıda bulabilirsiniz.
Ülkemiz açısından uçak bileti alımında gerçekleşen kart dolandırıcılığının trendlerine baktığımızda aşağıdaki başlıkları görmekteyiz.
Acenta kanalı ile DOLANDIRICILIK : Bu dolandırıcılık türünün yaygın olarak iki şekilde gerçekleştiği gözükmektedir.
1. Acenta tarafından havayolu şirketinin sistemi üzerinden, yani havayolu şirketinin sahip olduğu sanal poslar üzerinden, acenta tarafından sahtecilik yöntemleriyle ele geçirilen kart verileri ile kısa sürede çok sayıda fraud işlem yapılması ve tahsilatları yapan acenta yetkililerinin ortadan kaybolması veya acentacılık faaliyetlerine son vermesi en yaygın kart dolandırıcılığı türlerinden biridir. Bu dolandırıcılık sonucu ortaya çıkan chargeback sürecinin mali sorumluluğu havayolu şirketine kalır ve önemli bir zarar oluşur. Bu dolandırıcılık türünde acenta genelde ilk aylar oldukça düzgün ve çok satış yapan bir kurum izlenimi verir, ilk ticari ilişkinin başladığı dönemlerde güveni kazanır, belli bir zaman sonra “vur-kaç” taktiği ile kısa sürede çok sayıda ve yüksek tutarlı işlemler ile kart dolandırıcılığı yaparak zarara uğratır. Özellikle ani ciro artışı takibi bu yüzden çok önem arz eder.
2. Gerçek veya sahte bir acenta tarafından genellikle masum yolcudan nakit olarak tahsil edilen uçak biletinin, acenta tarafından sahtecilik yöntemleriyle ele geçirdiği bir kart verisi ile havayolu şirketlerinin online satış kanallarından gerçek yolcu bilgileri ile uçak biletinin alındığı durumdur. Yolcu uçak biletini nakit olarak acentadan aldığını zannederken, aslında acenta tarafından kart dolandırıcılığı yöntemi ile alınan uçak bileti söz konusudur. Özellikle yabancı uyruklu yolcular için bu kart dolandırıcılığının çok sık yapıldığı gözükmektedir. İşlemin fraud olarak yapıldığı tespit edildiği durumda, havayolu şirketi tarafından uçuşu gerçekleştiren yolcular kara listeye alınırlar ve o havayolundan uçuş yapmaları kısıtlanır. Uçak bileti satışı havayolunun online satış kanallarından yapıldığı için, bu kart dolandırıcılığının acenta kanalı ile yapıldığının tespiti zordur. Bu dolandırıcılık türünde mali sorumluluk açısından havayolu şirketi mağdur olur, kara listeye alınan fakat haberi olmayan yolcuda uçuş hakkı kısıtlandığı için mağdur olur.
Mil DOLANDIRICILIĞI : Uçak bileti ile sadakat programlarından kazanılan ve biriken millerin 3. kişilere maddi bir karşılık ile satılması, usulsüz düzenlenmiş ödül biletleri ile mil ticareti yapılması ile gerçekleşen bir dolandırıcılıktır. Bu dolandırıcılıkta kart sahibi veya acentalar, ödül mil biletleri satarak yolcuları kandırmakta ve havayolu şirketlerini zarara uğratmaktadırlar. Ülkemizde her geçen yıl daha fazla artan bir dolandırıcılık türüdür.
Kart sahibi tarafından yapılan DOLANDIRICILIK : Gerçek kart sahibi tarafından veya bilgisi ile alındığı halde havayolu şirketlerinin bilet iptal ve değişiklik kuralları nedeniyle iptal ettiği bilet için ödediği ücreti geri alamayan veya uçuş tarihi değişikliği için ek ücret ödemek istemeyen kişiler tarafından işlemin fraud nedeni ileri sürülerek bankasına itiraz edilerek harcama itirazı süreci ile tutarın havayolu şirketinden tahsil edilmesi durumudur. Özellikle iptal ve iade hakkı bulunmayan promosyon bilet tutarının tahsili için başvurulan bir dolandırıcılık şeklidir. Online satış kanalları üzerinden yapılan ve mesafeli işlem olarak adlandırılan işlemlerde kart fiziki olarak işyerinde bulunmadığı için mali sorumluluğun chargeback sürecinde işyerine kalması kullanılarak, bir diğer deyişle gerçek olarak kart sahibi bilgisi ve onayı ile yapılan bir işlemin, kart bankasına sanki sahte bir işlem yapılmış olarak gösterilmesi ve havayolu şirketlerinin zarar uğratılması ile sonuçlanan bir tür kart dolandırıcılığıdır.
Kart geçerliliği kontrol DOLANDIRICILIK : Fraud önleme açısından takip edilmesi gereken birçok veri vardır. Takip edilmesi gereken verilerden en başlıcalarından biri de pos mesaj hatalarıdır. Bu nedenle kart dolandırıcıları sahte işlem yapmadan önce başka bir sitede kartın geçerliliğini yani açık olup olmadığını test ederler. Genelde dünyada dolandırıcılar tarafından yapılan bu tür kart test işlemleri yeme-içme sektöründe yapılır. Ancak havacılık sektörü de bu konuda kart dolandırıcılarının hedef aldıkları sektörlerden biridir.
Yolcu tarafından yapılan DOLANDIRICILIK : Biletlerin seyahat etme niyeti ile bir kişi veya grup tarafından, sahtecilik yöntemleriyle ele geçirilmiş bir kart verisi ile uçak biletinin satın alınması durumudur. Bu trendde kart dolandırıcılığını yapan ile uçuşu gerçekleştiren aynıdır.
Uçak bileti alımında gerçekleşen kart dolandırıcılığı işlemleri analiz edildiğinde, işlemlerin başlıca karakteristik özellikleri aşağıdaki gibidir:
• Uçuşa yakın bilet satın alınması
• Uçuşa yakın bilet üzerinde destinasyon veya saat değişikliği yapılması
• Gidiş dönüş alınan biletlerde sadece ilk ayağın kullanılması
• Sabahın erken saatlerinde uçak biletinin alınması
• Aynı kartla farklı yolcular için ve birden fazla bilet alınması
• Yabancı banka kartları ile Çağrı Merkezi üzerinden yerli yolculara bilet alınması
Sonuç olarak kart dolandırıcılığı ile alınan uçak biletleri, terörizm, yasadışı göç, insan kaçakçılığı ve uyuşturucu ticareti gibi en ciddi suçları işlemek için kullanılır. Havayolları dolandırıcılık hakkında müşterileri bilgilendirebilir ve bu bir ölçüde yardımcı olur, ancak sahtekarlıkla gerçekten savaşmak için sahtekârlık önleme stratejisine sahip olmak, doğru yetenekleri kullanmak ve takımlarına son teknoloji dolandırıcılık tespit ve önleme araçları sağlanmalıdır. Havayolu endüstrisinde sahtekarlığı büyük oranda azaltmanın tek yolu uçtan uca havayolu sistemlerinin güvenliğini sağlamaktır.
Fraud and Charge Back Uzmanı – İ.Kudret ELÇİBOĞA tarafından kaleme alınan “ Uçak Biletinde Kart Dolandırıcılığı ” başlıklı makalenin tüm hakları yazarına aittir. Uzmangörüş.com yazardan aldığı özel izinle bu makaleyi yayınlamaktadır. Bu makale 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası kapsamında korunmaktadır.
